Het kerkhof, een ontmoetingsplaats…

Het klinkt misschien wat luguber als ik schrijf over een immense sfeer die er op een kerkhof heerst. Wie mijn verhaal ‘Dag jongen’ heeft gelezen kan zich daar misschien iets bij voorstellen. Dagen en maanden heb ik rondgelopen op kerkhoven in Nederland, Italië, Frankrijk, België en Duitsland. De serene rust die daar hangt en bezit van je neemt, mits je het toelaat, is rustgevend. Je moet er wel voor open staan. Waarom niet eigenlijk? Waarom zijn we zo huiverig en blijven we ver weg van een kerkhof om onze eigen overledenen daar te bezoeken? We hebben ze daar toch in volle overtuiging als laatste rustplaats naar toegebracht. Het was waarschijnlijk ook nog de wens van de overledene om daar begraven te worden.

Is het de spookachtige sfeer, vooral als we op een sombere herfstdag over het kerkhof lopen en bij iedere stap achterom kijken omdat we denken dat we door geesten worden achtervolgd? Niet dat ik nu zo’n frequente kerkhof bezoeker ben, maar ik heb het tegendeel mogen beleven.

Als uitvaartleider kom ik natuurlijk op vele begraafplaatsen en zag tijdens mijn werk enkele oudere mensen op een bankje gezellig samen zitten keuvelen. Ik wilde daar wat meer van weten. Gewapend met mijn fotocamera toog ik weer naar die begraafplaats en zag weer wat mensen zitten. Van een afstand bekeek ik dit tafereel aan, maakte wat sfeerfoto’s en naderde het groepje mensen. Ze begroetten mij vriendelijk en vroegen van welke ´krant´ ik was. Ik legde mijn goede bedoelingen van het fotograferen uit, ik wil de sfeer van een kerkhof vastleggen, en kreeg knikkend hun toestemming. Bij mijn navraag aan hen bleek dat ze met regelmaat en in verschillende samenstelling hier samen komen om te praten over vroeger en vandaag. Deze plek was voor hun bij uitstek geschikt, het gaf hen rust om het leven tot nu toe te overdenken. Er werd regelmatig gelachen met soms een thermoskan koffie en een koekje erbij.

Vele foto’s sieren mijn fotoboeken waarin ik de sfeer wil vastleggen van rust, gelatenheid en van een lach en een traan. Nu, met het sombere novemberweer, de natte en afgevallen bladeren, de tijd van Allerheiligen en Allerzielen, komen de gedachten van de kerkhofsfeer weer boven. Onze ziel wordt koud door de wind en door ons verdriet wat in deze tijd sterker is dan in de lente en zomer wanneer zonnestralen ons totaal verwarmen en onze gedachten vrolijker maken.

Het kerkhof, een rustplaats voor onze doden en een gedenkplaats voor hen die achterblijven, een ontmoetingsplaats voor een goed gesprek, een gulle lach en een dampende kop koffie.