Klassiek ambacht…
In de zesde klas van de lagere school, wij kenden in die tijd nog geen groepen, was er nog geen cito toets, AVI of andere classificaties om te bepalen naar welke vervolgschool je verder ging. Kon je goed
leren dan werd het Gym of HBS/MMS of MULO. Was je technisch of was het leerniveau wat minder dan gingen de jongens naar de Ambachtsschool en de meisjes naar de Huishoudschool. Ik ging dus naar de Ambachtsschool.
De sfeer van de lagere school
lieten we achter ons en we behoorde ineens bij de grote wereld. Ik praat hier over eind 1950. Mijn keuze was bankwerken, dus smeden, lassen en de draaibank waren voor mij een technische uitdaging waar ik veel plezier aan beleefde. Ook de niet-technische vakken,
in die tijd hadden we ongeveer 23 lesvakken, gingen mij goed af.
De school was bereikbaar via enerzijds de achterzijde, rechtstreeks naar het fietsenhok of voorlangs via een bruggetje. De school lag aan een vaartje, te groot voor een sloot
en te klein voor een gracht. Deze vaart had natuurlijk een negatieve aantrekkingskracht voor leerlingen van deze leeftijd. Menige ruzies zijn daar dan ook beslecht met een boekentas die in de vaart belandde. Ook ik heb mijn tas een paar keer uit de vaart moeten
halen, maar toch een stuk minder dan mijn tegenstander(s).
Van de adjunct-directeur kregen we Engels en maatschappijleer. Een grappige en beetje slonzige man. Zijn uiterlijk, en vooral zijn slecht zittende kleding, gingen hem hierin voor.
In zijn pak en op sandalen liep hij door het schoolgebouw. Als vader van een gezin van 12 kinderen en wonend in een naburig dorp kreeg hij toch veel sympathie. Deze verdienste zat hem voornamelijk in de manier van lesgeven, alsof al zijn kinderen voor hem
zaten en hen op een vaderlijke manier het een en ander bijbracht. Zo ging het ook in de klas. Met een vaderlijk geduld kon hij alles op een directe manier en met duidelijke voorbeelden uitleggen zodat wij het ook begrepen.
In de lessen
Maatschappijleer besteedde hij veel tijd en aandacht aan klassieke muziek. Kun je je voorstellen, jonge jongens van 13 tot 17 jaar in die tijd klassieke muziek bijbrengen? De tijd van de Beatles en de Stones, Oscar Benton en Doris Day! Rebels en met lange
haren. De eerste tonen van de muziek die hij draaide op zijn meegebrachte platenspeler kregen weinig applaus en bewondering. Zijn liefde voor klassieke muziek en zijn doorzettingsvermogen kregen ons toch wat stiller.
Op een gegeven moment
liet hij ons luisteren naar ‘de Moldau’ van Bedrich Smetana. ‘De Moldau’ is een van de zes gedichten uit ‘Ma Vlast’ ofwel ‘Mijn Vaderland’. Smetana maakte hier muzikale gedichten van en beschrijft muzikaal het
beeld van de loop van de rivier ‘De Moldau’ die is ontstaan uit een aantal bergstroompjes in Tsjechië. We moesten eerst, het liefst zonder commentaar, naar het hele stuk luisteren daarna ging de leraar het stuk uitleggen. Met een onmisbare
kennis van ‘De Moldau’ versplinterde hij het stuk tot herkenbare fragmenten die Smetana door de diverse instrumenten tot leven liet wekken.
Het rustige begin, de stroompjes die kalm door het bos een weg zoeken, de koekoek en
andere vogels, zelfs het ruisen van de wind wordt door de muziek belicht. Na elk fragment werd de naald van de plaat gehaald en werd er op een voor mij boeiende manier uitleg gegeven hoe de natuur in muziek tot uiting kan worden gebracht.
De diverse
instrumenten die in je in je fantasie mee laten lopen in het bos en de ontstane rivier laat volgen. Warempel, ik begon het leuk te vinden om te zoeken naar hoe een componist een muziekstuk ging componeren. Hoe gaat hij een gedachte vormgeven met muziekinstrumenten,
hoe ontwerpt hij een muziekstuk. Als je de gedachte achter een klassiek muziekstuk kent ga je het anders beluisteren, dan luister je hoe deze gedachte wordt vormgegeven. Zo ben ik klassieke muziek ook beter leren beluisteren en vooral leren begrijpen.
Ik stond een keer op een bergtop in Oostenrijk - een van de vele in het Kaisergebergte en dan in het deel van de Wilder Kaiser - en keek over de toppen van een enorm dennenbos. Verder was er alleen de oorverdovende stilte van de natuur.
Op dat moment moest ik aan de ‘Pastorale’ van Beethoven denken. Daar bovenop die berg kon ik ook begrijpen dat die stilte van de natuur voor een enorme inspiratie kan zorgen. De puurheid van de natuur die Beethoven in zijn ‘Pastorale’
als ode aan de natuur laat horen is er een van een meeslepende schoonheid die je pas begrijpt en hoort als je weet waarvoor het is geschreven. Deze muziek hoorde ik voor het eerst als achtergrondmuziek bij de film Velved Green. We hadden in die tijd
nog geen internet, dus heb ik –ik meen de NCRV- gebeld en gevraagd welke muziek er werd gespeeld in die betreffende film. Enkele dagen later kreeg ik per post een speellijst van alle gespeelde muziek uit die film.
Maar nog even terug
naar de oorsprong van mijn klassieke voorkeuze. Dit is niet direct na de schooltijd gebleven. Puberen en jongensproblemen hadden meer aandacht nodig. Maar de uitleg van deze leraar is gelukkig altijd blijven hangen en heeft mijn interesse voor klassieke muziek
altijd blijven voeden. Ik zal rond de dertig zijn geweest dat ik samen met mijn moeder een concertabonnement van het Brabants Orkest had. Meerdere concerten en opera’s hebben we bezocht. Mijn moeder kon zo zalig genieten van de mooie klanken van concerten
en opera. Dan deed ze haar ogen dicht en sloot zich van de buitenwereld en was ze onderdeel van de muziek. Onze bezoeken aan de concertzaal hebben haar veel genoeglijke uren bezorgd.
Toen ik Anja leerde kennen bleek dat zij ook een grote
voorliefde heeft voor klassieke muziek. Ook met haar heb ik vele concerten en opera’s bezocht waarvan die in Verona voor ons nog steeds een groot hoogtepunt is. Tot op heden luisteren wij bijna elke dag naar de klassieke zender.